OR aan de slag bij invoering WNRA – Gaten dichten of verzuipen?

De invoering van de Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren in 2020 heeft nogal wat voeten in de aarde. De ambtelijke organisatie moet intern zijn zaken regelen. Maar ook de OR kan het zich niet permitteren de ontwikkelingen af te wachten, maar moet aan de slag.

Onder de huidige regelgeving moet de werkgever de arbeidsvoorwaarden en veranderingen daarin met de overheidsvakcentrales worden afgesproken. Dit is geregeld in de verschillende rechtspositieregelingen en wordt ‘het overeenstemmingsbeginsel’ genoemd. Dit beginsel vervalt door de normalisering.

Overeenstemmingsbeginsel verdwijnt: ruimte voor andere onderhandelingspartners?
Het vervallen van het overeenstemmingsbeginsel in combinatie met het feit dat het cao-recht van toepassing wordt, brengt een aantal mogelijkheden en scenario’s voor overheidswerkgevers met zich mee.

• Een overheidswerkgever kan er voor kiezen op de oude voet verder te gaan en ook na inwerkingtreding van de wet met de vertrouwde overlegpartners te onderhandelen.
• Een overheidswerkgever is echter niet meer verplicht om met de bonden die zijn toegelaten tot het georganiseerd overleg te spreken. Hij kan er dus ook voor kiezen te onderhandelen met minder of andere vakbonden dan nu. Hij kan zelfs besluiten om dit overleg met een vakorganisatie te doen die op dit moment niet is toegelaten tot het georganiseerd overleg. Sommigen vrezen dat dit in het ergste geval een speciaal voor dat doel opgerichte vakbond is (een zogenaamde gele bond); de praktijk zal uitwijzen of dit een reële optie is voor werkgevers.
• Een overheidswerkgever hoeft na normalisering in het geheel niet meer verplicht met vakbonden te onderhandelen omtrent de van toepassing zijnde arbeidsvoorwaarden, maar kan er ook voor kiezen om dit geheel of gedeeltelijk met de (centrale) ondernemingsraad te regelen.

Het lijkt erop dat werkgevers na invoering van de normalisering strategisch kunnen kiezen op welke tafel en met welke gesprekspartners zij bij voorkeur willen onderhandelen over de arbeidsvoorwaarden van de medewerkers. Daarbij zal zeker worden overwogen om een substantieel deel van de arbeidsvoorwaarden met de ondernemingsraad af te spreken. Deze keuze biedt mogelijkheden voor meer maatwerk en om specifiek op de onderneming afgestemde afspraken te maken.  Maar gezien de vele arbeidsrechtelijke voetangels die hierbij een rol kunnen gaan spelen, vormt dit zeker een risico. De kennis op dit terrein is bij de OR vaak beperkt. En ook heeft de OR wettelijk gezien een beperktere invloed.