Gebruik het initiatiefrecht

Goede voorstellen van de OR, maar geen reactie van de bestuurder?
Gebruik het initiatiefrecht!

Medezeggenschap is vaak een kwestie van een lange adem en veel herhalen. OR’en hebben vaak hele goede ideeën en voorstellen die meerwaarde creëren voor de organisatie. Die kan een bestuurder toch niet zomaar negeren? Ja hoor, en dat doen ze ook regelmatig. Wil je dat een voorstel echt de aandacht van de bestuurder krijgt, gebruik dan het initiatiefrecht.

Waarom zou de bestuurder nee zeggen tegen een goed voorstel?
De OR geeft aan dat er iets moet gebeuren binnen de organisatie, maar vervolgens laat de OR na om concrete uitwerkingen of handvatten aan te reiken. Geef net als bij het adviesrecht ook echt advies over de te nemen stappen en geef aan wat de rol van OR, P&O of HR, MT hierbij zou kunnen zijn. Probeer ook een inschatting mee te leveren van de eventuele kosten. Kortom: maak werk van de uitwerking zodat de bestuurder het initiatief kan omarmen.

Sommige bestuurders willen graag zelf de touwtjes in handen hebben en hun positie/aanzien niet verliezen. Zeker niet voor het oog van de achterban. Het lijkt soms of de bestuurder en/of P& O hebben liggen slapen. Er is immers tot nu toe nog niets met het onderwerp gedaan. Het is dus zaak het voorstel zo in te kleden dat zowel de rol van de bestuurder (of andere belanghebbende) als die van de OR gerespecteerd blijft. Dat is natuurlijk een hele uitdaging want het initiatief komt van de OR.

Soms is het beeld van het aan te pakken probleem niet duidelijk of de inrichting van het voorstel niet voldoende onderbouwd. Net als andere formele aanvragen dient een initiatiefvoorstel ook voorzien te zijn van een aantal onderdelen. Hoe je het initiatiefvoorstel kan vormgeven zie je verderop in dit artikel.

Wat zegt de WOR over het initiatiefvoorstel?
De WOR geeft de volgende regels voor het indienen van een initiatiefvoorstel (artikel 23.3):

Dien het voorstel schriftelijk in. Het voorstel dient tenminste éénmaal in een OV (overlegvergadering) besproken te worden. Na de OV dient de ondernemer zo spoedig mogelijk schriftelijk en beargumenteerd aan de OR mede te delen of en in hoeverre hij het voorstel van de OR overneemt.
Wanneer de ondernemer niet, dan wel onvoldoende reageert op het initiatiefvoorstel kan de OR (eventueel na tussenkomst van de bedrijfscommissie ) de kantonrechter vragen de ondernemer te verplichten tot een reactie. Als de ondernemer schriftelijk en onderbouwd aangeeft niets met het voorstel te kunnen en/of willen doen is hierop geen beroep mogelijk. Helaas heeft de OR bij de overheid formeel geen bevoegdheid om initiatiefvoorstellen te doen die onder het politiek primaat vallen.
Hoe gebruik je het initiatiefvoorstel?
Zorg er als OR voor dat je werkt vanuit een visie en bij voorkeur met je initiatief aansluit bij de doelstellingen en richting die de OR voor ogen heeft.

Vertaal als OR wat er volgens de achterban of organisatie eigenlijk zou moeten gebeuren en probeer zoveel mogelijk aan te sluiten bij het organisatiebeleid.
Zorg voor acceptatie en professionaliteit door te peilen hoe het onderwerp, het initiatief, leeft bij de achterban en door bijvoorbeeld met P&O of HR samen te werken.
Hoe geef je het initiatiefvoorstel vorm?

Je start met een inleiding op het initiatiefvoorstel.
Dan de onderbouwing en aanleiding.
Beschrijf vervolgens het doel.
Verwijs naar de WOR (artikel 23).
Beschrijf het voorstel inhoudelijk.
Geef zo vroeg mogelijk aan wat de kosten en baten zijn (begroting, subsidies, financiële gegevens).
Geef aan wat de gevolgen zijn voor de organisatie en medewerkers als het voorstel niet wordt overgenomen.
Beschrijf een aantal toetsingscriteria.
Voorstel met datum om het in de OV te gaan bespreken.
Geef als OR aan dat je graag wil samenwerken en wil overleggen. Misschien staat dit ook al in het voorstel maar kan je nog eens aangeven hoe je het project en de rol van belanghebbenden hierin ziet.
Afsluiting waarin je eventueel nog aangeeft dat er spoedig binnen een redelijke termijn een schriftelijke reactie moet komen en anders verwijzen naar de WOR.
Tot slot nog wat tips

Denk goed na over de fasering van het voorstel. Eerst mondeling toelichten en agenderen bijvoorbeeld.
Gebruik zoveel mogelijk feiten in plaats van meningen en of gevoelens. Denk aan uitslagen van een MTO, PMO, ziekteverzuimcijfers of RI&E.
Denk goed na over de presentatie van het voorstel. Verkoop je voorstel bij zoveel mogelijk belanghebbende partijen op een manier die bij jouw organisatie en OR past.
Let op dat de OR niet te veel argumenten inzet. Liever enkele sterke argumenten.
Omdat de ondernemer formeel degene is waarmee overlegd wordt (middels de bestuurder) is het zinvol het initiatief rechtstreeks of in afschrift te sturen naar de ondernemer (Raad van toezicht, college en raad, Raad van Commissarissen). Laat het de bestuurder wel even weten. Maar als je echt een geweldig initiatief hebt, zal de bestuurder dit natuurlijk omarmen en is de missie al een heel eind geslaagd. In ieder geval krijgt dat ook de ondernemer een duidelijk beeld wat er bij de medewerkers speelt.

Succes met jullie initiatief!

Vincent Dijs

Trainer-adviseur bij de avM